Bước vào năm 2016, nhiều luật mới sẽ chính thức có hiệu lực, theo
đó hàng loạt chính sách mới trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội sẽ được áp
dụng, như: Vợ sinh con, chồng được nghỉ 5 - 7 ngày làm việc; Thay Chứng
minh thư nhân dân bằng Thẻ căn cước công dân; Tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc
biệt đối với rượu, bia; Tăng thời gian đi nghĩa vụ quân sự lên 24 tháng; Tòa án
được áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc dân sự; Công dân từ đủ 18 tuổi được
bỏ phiếu trưng cầu ý dân; Việc hỏi cung bị can phải được ghi âm, ghi
hình…
1, Vợ sinh con, chồng được nghỉ 5 - 7 ngày làm việc
Luật bảo hiểm xã hội chính thức có hiệu lực từ ngày
01/01/2016. Từ thời điểm này, áp dụng quy định lao động nam khi vợ sinh con sẽ
được nghỉ 05 ngày làm việc; được nghỉ 07 ngày làm việc nếu vợ sinh con phải
phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi. Trong trường hợp vợ sinh đôi, lao
động nam sẽ được nghỉ 10 ngày làm việc (từ sinh ba trở lên, thêm mỗi con được
nghỉ thêm 03 ngày làm việc); vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật được nghỉ
14 làm việc.
Về điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động, Luật
quy định từ ngày 01/01/2016, nam đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi và bị suy giảm khả
năng lao động từ 61% trở lên thì đủ điều kiện hưởng lươnghưu; sau đó, để được
hưởng chế độ này, mỗi năm độ tuổi tăng thêm một tuổi, đến năm 2020 trở đi, nam
đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm
khả năng lao động từ 61% trở lên.
Cũng theo quy định của Luật này, cách tính lương hưu hàng tháng
cũng đã được điều chỉnh. Cụ thể, từ năm 2016 đến trước năm 2018, mức lương hưu
hàng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng
đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm tiếp theo tính thêm
2% đối với nam; 3% đối với nữ, nhưng mức tối đa là 75%.
2, Sẽ thay Chứng minh nhân dân bằng Thẻ căn cước công dân
Luật căn cước công dân
số 59/2014/QH13 quy định thẻ Căn cước công dân sẽ được cấp cho công dân
Việt Nam từ đủ 14 tuổi, thay cho Chứng minh nhân dân như hiện hành. Trên thẻ sẽ
bao gồm các thông tin về họ, tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính,
quê quán, nơi thường trú; vân tay, đặc điểm nhận dạng… của người được cấp thẻ.
Thẻ Căn cước công dân là
giấy tờ tùy thân của công dân Việt Nam, có giá trị chứng minh về căn cước công
dân của người được cấp thẻ để thực hiện các giao dịch trên lãnh thổ Việt Nam;
Thẻ được sử dụng thay cho hộ chiếu trong trường hợp Việt Nam và nước ngoài ký
kết điều ước quốc tế cho phép công dân được sử dụng thẻ Căn cước công dân thay
cho hộ chiếu trên lãnh thổ của nhau. Thẻ phải được đổi khi công dân đủ 25 tuổi,
đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi.
Luật có hiệu lực từ ngày
01/01/2016; tuy nhiên những địa phương chưa có điều kiện về cơ sở hạ tầng thông
tin, vật chất, kỹ thuật và người quản lý căn cước công dân… để triển khai thi
hành theo Luật này thì công tác quản lý công dân vẫn thực hiện theo quy định
cũ; chậm nhất từ 01/01/2020 phải thực hiện thống nhất theo quy định của Luật
này.
3, Tăng thời gian đi nghĩa vụ quân sự lên 24 tháng
Luật Nghĩa vụ quân sự số
78/2015/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 19/06/2015, có hiệu lực từ ngày
1/1/2016 sẽ tăng thời gian đi nghĩa vụ quân sự trong thời bình từ 18 tháng lên
24 tháng, trường hợp cần thiết có thể gia hạn nhưng tối đa không qua 6 tháng;
đồng thời cho phép công dân nữ được đăng ký nghĩa vụ quân sự.
Bên cạnh đó, Luật vẫn
quy định độ tuổi nhập ngũ vẫn từ 18 đến 25 tuổi. Riêng với sinh viên đại học,
cao đẳng hệ chính quy được tạm hoãn nhập ngũ độ tuổi sẽ kéo dài hết 27 tuổi.
Sau khi thôi học những đối tượng này phải chuyển đăng ký nghĩa vụ quân sự về
nơi cư trú, làm việc mới của mình.
Đối với con liệt sĩ, con
thương binh hạng một; con của người làm công tác cơ yếu không phải là quân
nhân, công an nhân dân và cán bộ, công, viên chức, thanh niên xung phong được
điều động đến công tác, làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn từ 24 tháng trở
lên... sẽ được miễn gọi nghĩa vụ quân sự.
4, Từ 2016, được đăng ký hộ tịch qua mạng
Theo Luật Hộ tịch
số 60/2014/QH13 từ ngày 1/1/2016, người dân có thể gửi hồ sơ đăng ký hộ tịch
qua hệ thống trực tuyến; mức lệ phí đăng ký hộ tịch được thực hiện theo quy
định của Bộ Tài chính.
Riêng với công dân Việt
Nam cư trú trong nước, khi đăng ký khai sinh, khai tử đúng hạn, đăng ký người
giám hộ, kết hôn sẽ được miễn lệ phí. Tương tự với trường hợp đăng ký hộ tịch
cho người thuộc gia đình có công với cách mạng, người thuộc hộ nghèo, người
khuyết tật.
5, Tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia
Cũng có hiệu lực từ ngày
01/01/2016, Luật sử đổi bổ sung một số điều luật thuế tiêu thụ đặc biệt số
70/2014/QH13 đã điều chỉnh thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số
mặt hàng và dịch vụ.
Cụ thể, đối với thuốc lá
điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá, thuế suất thuế tiêu thụ đặc
biệt tăng từ 65% lên 70% từ năm 2016 và lên 75% từ năm 2019; với rượu dưới 20
độ, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 30% từ năm 2016 và 35% từ năm 2018. Đối
với rượu từ 20 độ trở lên và bia, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt cũng tăng
thêm 5% lên 55% từ năm 2016; 60% từ năm 2017 và 65% từ năm 2018.
Tương tự, mức thuế suất
thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dịch vụ kinh doanh casinô, trò chơi điện tử có
thưởng cũng chính thức tăng từ 30% lên 35% từ ngày 01/01/2016.
6, Tổng số đại biểu Quốc hội là 500 người
Tổng số đại biểu Quốc
hội tối đa là 500 người, bao gồm cả đại biểu hoạt động chuyên trách và không
chuyên trách; trong đó, số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách chiếm ít nhất
là 35% tổng số đại biểu Quốc hội là nội dung nổi bật tại Luật tổ chức quốc
hội số 57/2014/QH13 có hiệu lực từ ngày 01/01/2016.
Một nội dung đáng chú ý khác của Luật này là quy định từ năm 2016,
sẽ bầu Tổng thư ký Quốc hội thay cho Đoàn thư ký kỳ họp. Tổng thư ký Quốc hội
có trách nhiệm tham mưu cho Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội về dự
kiến chương trình làm việc; phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc
hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan xây dựng dự thảo nghị quyết về các nội dung
do Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội giao; tổ chức các nghiệp vụ thư ký tại
kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội.
7, MTTQ Việt Nam được tham gia tuyển chọn Thẩm phán, Kiểm sát viên
Với vai trò là cơ sở
chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của nhân dân, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam được trao quyền tham gia xây
dựng Nhà nước; trong đó có quyền được tham gia tuyển chọn Thẩm phán, Kiểm sát
viên và giới thiệu Hội thẩm nhân dân.
Cụ thể, Ủy ban trung ương
MTTQ Việt Nam được cử đại diện tham gia Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán
quốc gia, Hội đồng tuyển chọn Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Hội
đồng thi tuyển Kiểm sát viên sơ cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên cao
cấp theo quy định. Tại địa phương, Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp huyện chủ
trì lựa chọn, giới thiệu người đủ điều kiện, tiêu chuẩn để Hội đồng nhân dân
bầu làm Hội thẩm nhân dân.
Nội dung nêu trên được
đề cập tại Luật Tổ chức mặt trận tổ quốc Việt Nam số 75/2015/QH13 có hiệu
lực từ ngày 01/01/2016.
8, Mỗi Bộ có tối đa 5 Thứ trưởng
Có hiệu lực thi hành từ
01/01/2016, Luật tổ chức Chính Phủ số 76/2015/QH13 quy định số lượng Thứ
trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ tối đa là 05 người; riêng Bộ Quốc
phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao không quá 06 người.
Đối với các vụ, văn
phòng, thanh tra, cục, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, cơ quan ngang Bộ,
người đứng đầu mỗi đơn vị trên được có không quá 03 cấp phó; riêng với người
đứng đầu Tổng cục, được có tối đa 04 cấp phó.
Bên cạnh đó, Luật cũng
quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, Thủ tướng
phải chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và hệ thống
hành chính Nhà nước từ trung ương đến địa phương; về các quyết định và kết quả thực
hiện các quyết định của mình trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao...
9, Chấm dứt thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường
Từ năm 2016, sẽ chấm dứt
việc thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) huyện, quận,
phường; những nơi đã áp dụng thí điểm chính sách này tiếp tục giữ nguyên cơ cấu
đến khi bầu mới là quy định của Luật tổ chức Chính quyền địa phương số
77/2015/QH13 có hiệu lực từ ngày 01/01/2016.
Luật cũng quy định tăng
số lượng đại biểu HĐND cho hai thành phố trực thuộc Trung ương là Hà Nội và Hồ
Chí Minh từ 95 lên 105 đại biểu. Ủy ban nhân dân của hai thành phố này sẽ có
không quá 05 Phó Chủ tịch.
10, Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước chỉ còn 5 năm
Thay vì 07 năm như trước
đây, Luật kiểm toán nhà nước số 81/2015/QH13 quy định từ năm 2016,
nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước chỉ còn 05 năm; Tổng Kiểm toán Nhà nước có
thể được bầu lại nhưng không quá 02 nhiệm kỳ liên tục.
Nội dung đáng chú ý khác
của Luật này là quy định báo cáo kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước sau khi phát hành
phải được công bố công khai trong họp báo; trên công báo và phương tiện thông
tin đại chúng; đăng tải trên trang thông tin điện tử và các ấn phẩm của Kiểm
toán Nhà nước hoặc được niêm yết tại trụ sở của đơn vị được kiểm toán…
Luật có hiệu lực từ ngày
01/01/2016.
11, Cấm gửi tin nhắn, email rác
Tổ chức, cá nhân không
được gửi thông tin mang tính thương mại vào địa chỉ điện tử (bao gồm địa chỉ
thư điện tử, số điện thoại, địa chỉ Internet và hình thức tương tự khác) của
người tiếp nhận khi chưa được người tiếp nhận đồng ý hoặc khi người tiếp nhận
đã từ chối.
Đây là nội dung quy định
tại Luật An toàn thông tin mạng số 86/2015/QH13 có hiệu lực từ ngày
1/7/2016.
Về bảo vệ thông tin cá
nhân, Luật quy định, tổ chức, cá nhân xử lý thông tin không được cung cấp, phát
tán thông tin cá nhân thu thập được cho bên thứ ba. Bên cạnh đó, cơ quan quản
lý Nhà nước cũng sẽ thiết lập kênh thông tin trực tuyến để tiếp nhận kiến nghị,
phản ánh liên quan đến bảo đảm an toàn thông tin cá nhân trên mạng.
12, Tòa án được áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc dân sự
Đây là nội dung rất được
quan tâm tại Bộ luật tố tụng dân sự số 92/2015/QH13 có hiệu lực từ
ngày 01/07/2016. Theo đó, tòa án được áp dụng tập quán để giải quyết vụ việc
dân sự trong trường hợp các bên không có thỏa thuận và pháp luật không có quy
định; tập quán không được trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân
sự.
Tương tự, khi yêu cầu
Tòa án giải quyết vụ việc dân sự, đương sự cũng có quyền viện dẫn tập quán để
yêu cầu Tòa án xem xét áp dụng; nếu đương sự viện dẫn các tập quán khác nhau
thì tập quán có giá trị áp dụng là tập quán được thừa nhận tại nơi phát sinh vụ
việc dân sự.
Bên cạnh đó, Tòa án cũng
không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp
dụng. Tuy nhiên, riêng quy định này chính thức được thực hiện từ tháng
01/01/2017.
13, Công dân từ đủ 18 tuổi được bỏ phiếu trưng cầu ý dân
Với việc ban
hành Luật Trưng cầu ý dân số 96/2015/QH13 có hiệu lực từ ngày
01/07/2016, Quốc hội chính thức cho phép cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết
bằng hình thức bỏ phiếu để quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Luật quy định công dân
Việt Nam đủ 18 tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân có quyền bỏ phiếu để
biểu quyết khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân, trừ những người bị kết án tử
hình đang chờ thi hành án, người đang chấp hành hình phạt tù mà không được
hưởng án treo, người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự…
Các vấn đề được xem xét,
quyết định trưng cầu ý dân trong phạm vi cả nước bao gồm: Toàn văn Hiến pháp
hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp; Vấn đề đặc biệt quan trọng về
chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng
trực tiếp đến lợi ích quốc gia; Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội
có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước và các vấn đề đặc biệt quan
trọng khác của đất nước.
Ngày bỏ phiếu trưng cầu
ý dân được ấn định là ngày Chủ nhật và được công bố chậm nhất 60 ngày trước
ngày bỏ phiếu. Bên cạnh đó, không tổ chức lại việc trưng cầu ý dân về nội dung
đã được trưng cầu ý dân trong thời hạn 24 tháng, từ ngày kết quả trưng cầu ý
dân được công bố.
Kết quả trưng cầu ý dân
có giá trị quyết định đối với vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân và có hiệu lực kể
từ ngày công bố; mọi cơ quan Nhà nước, tổ chức, cá nhân phải tôn trọng kết quả
trưng cầu ý dân.
14, Quân nhân chuyên nghiệp được phục vụ tại ngũ thêm 5 năm
Quân nhân chuyên nghiệp
có trình độ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ cao, có đủ phẩm chất chính trị, đạo
đức, sức khoẻ và tự nguyện, nếu quân đội có nhu cầu thì được xem xét kéo dài
tuổi phục vụ tại ngũ không quá 05 năm là nội dung quy định tại Luật Quân
nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng số 98/2015/QH13
Theo đó, hạn tuổi phục
vụ tại ngũ cao nhất của cấp úy và thiếu tá, trung tá quân nhân chuyên nghiệp
được quy định theo cấp bậc quân hàm, không phân biệt nam nữ, lần lượt là 52
tuổi và 54 tuổi; riêng với thượng tá quân nhân chuyên nghiệp, là 56 tuổi với
nam và 55 tuổi với nữ.
Đặc biệt, khi chuyển
ngành, quân nhân chuyên nghiệp sẽ được bảo lưu mức lương, phụ cấp thâm niên
trong 18 tháng.
Luật này có hiệu lực từ
ngày 01/07/2016.
15, Bỏ hình phạt tử hình với tội Cướp tài sản
Một trong những nội dung
nổi bật tại Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực từ ngày
01/07/2016 là quy định về việc bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh,
trong đó có tội Cướp tài sản; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực,
thực phẩm, phụ gia thực phẩm; Tội phá hủy công trình, cơ sở phương tiện quan
trọng về an ninh quốc gia; Tội chống mệnh lệnh; Tội đầu hàng địch… Ở các tội
danh này, hình phạt cao nhất là tù chung thân.
Bộ luật cũng bổ sung
trường hợp không bị kết án tử hình, gồm: Người đủ 75 tuổi trở lên; Người bị kết
án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ
động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực
với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập
công lớn…
Bộ luật cũng quy định
thêm một số tội danh như: Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, Tội cưỡng dâm người
từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. Đây là 2 tội danh mới, không phải tình tiết
tăng nặng như quy định trước đây. Đối với tội đánh tráo người dưới 1 tuổi, Bộ
luật quy định khung hình phạt cao nhất lên tới 7 năm tù. Với người chuẩn
bị phạm tội giết người bị phạt tù từ 1 đến 5 năm.
Đáng chú ý, lần đầu tiên
tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người
lao động được đưa vào Bộ luật Hình sự. Bộ luật này quy định, người nào có nghĩa
vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động
mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ từ 06
tháng trở lên, đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà tiếp tục vi phạm có thể bị
phạt tù đến 07 năm; pháp nhân phạm tội có thể bị phạt tiền đến 03 tỷ đồng.
16, Việc hỏi cung bị can phải được ghi âm, ghi hình
Nội dung trên được quy
định tại Bộ luật tố tụng hình sự số 101/2015/QH13. Cụ thể, việc hỏi
cung bị can tại cơ sở giam giữ hoặc tại trụ sở cơ quan điều tra phải được ghi
âm hoặc ghi hình có âm thanh. Trường hợp hỏi cung bị can tại địa điểm khác cũng
phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo yêu cầu của bị can hoặc của cơ
quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Cũng theo quy định mới,
bị can, bị cáo bao gồm cả pháp nhân. Bị can được quyền đọc, ghi chép bản sao
tài liệu liên quan đến việc buộc tội, gỡ tội. Bị cáo được tự mình hỏi người
tham gia phiên tòa nếu được chủ tọa đồng ý; tranh luận tại phiên tòa.
Đối với thủ tục bào
chữa, Bộ luật bỏ quy định người bào chữa trong vụ án hình sự phải xin cấp Giấy
chứng nhận bào chữa. Trong mọi trường hợp, người bào chữa phải đăng ký tham gia
bào chữa; khi đăng ký phải xuất trình giấy tờ theo quy định. Trong 24 giờ khi
nhận đủ giấy tờ đăng ký, cơ quan có thẩm quyền sẽ trả lời chấp nhận hay không
chấp nhận được tham gia bào chữa.
Bộ luật có hiệu lực thi
hành từ ngày 01/07/2016.
Nguồn: http://luatvietnam.vn/
Công ty TNHH Giải Pháp Phần Mềm Thiên Long-Giải pháp phần mềm cho các doanh nghiệp
Địa chỉ: 52 Chùa Hà, P. Quan Hoa, Q. Cầu Giấy, TP Hà Nội
ĐT: 04.378.36302
Hotline: 01648.458.658